اقبال‌نامه - ۳ - حکایت ارشمیدس با کنیزک چینی

بعد از چند بیت «خطاب زمین‌بوس» در مدح ممدوح نظامی و تقاضای صله، کتاب اقبال‌نامه با شرحی از زهد و ورع و توکل اسکندر آغاز می‌شود و می‌خوانیم که او هر کجا که می‌رفت شش گروه با او بودند: شمشیرزنان و افسونگران و زبان‌آوران و حکیمان و پیران زاهد و پیغمبران. در هر مشکلی که پیش می‌آمد این شش گروه به کمکش میامدند و اگر در نهایت چاره‌ساز نمی‌شدند دست دعا به درگاه خدا بلند می‌کرد.

بعد از این مقدمه حکایت‌های اقبال‌نامه آغاز می‌شوند. ما در این نشست سه حکایت را خواندیم:

حکایت غلام سرتراش خاصه او که پی برد که گوش‌های اسکندر بسیار بزرگند ولی چون شاه گفته بود که این راز را حق ندارد به کسی بگوید از رازداری مریض شد و در نهایت رازش را به چاهی در وسط بیابانی گفت و از آن به بعد هر نی که از آن چاه می‌رویید، اگر از آن ساز می‌ساختند آهنگش آهنگ درازی گوش اسکندر بود! حکایت بعدی داستان شبانی بود که در زمان دلتنگی اسکندر پیش او رفت و حکایتی کرد از شاهی که او هم مانند اسکندر از بیماری معشوق کارش به جنون کشیده بود و می‌خواست سر به بیابان بگذارد اما رفیق شفیقی داشت که مانعش شد. داستان سوم این نشست هم درباره ارشمیدس بود که اسکندر کنیزکی چینی به او بخشید (ظاهرا همان کنیزک جنگجو در جنگ روس) و حواس او را از درس و مشق پرت کرد.