لیلی و مجنون - ۲ - سبب نظم کتاب

نظامی می‌گوید که شروان‌شاه به او پیغام داد و خواست که لیلی و مجنون را به نظم در آورد و کمی هم یادآوری کرد که خودش سخن‌شناس است و مبادا کسی شعر قدیمی به جای نو به او عرضه کند و یک تک مضراب هم می‌زند که شان این سخن آن است که در زیور پارسی و تازی کشیده شود و این بیت معروف که: ترکی صفت وفای ما نیست / ترکانه سخن سزای ما نیست.

خود نظامی دست و دلش به سرودن این منظومه نمی‌رفته چون از یک طرف «دهلیز فسانه چون بود تنگ / گردد سخن از شد آمدن لنگ» و از طرف دیگر «این آیت ارچه هست مشهور / تفسیر نشاط هست ازو دور» ولی به اصرار پسرش، محمد نظامی، راضی شدو چهارهزار بیت را در کمتر از چهار ماه سرود و در سلخ رجب ۵۸۴ به پایان رساند و ادعا می‌کند که اگر سرش خلوت بود در دو هفته هم می‌توانست کار را تمام کند.

بعد از شرح سروده شدن لیلی و مجنون، به رسم زمانه ابیات مفصلی در مدح شروانشاه آمده است که فقط گزیده‌ای را خواندیم و بیشتر را رد کردیم.

پس از آن نظامی نصیحت‌نامه‌ای به فرزند خود محمد سروده است و از پدرش «یوسف پسر زکی موید» و مادرش «رئیسه کُرد» و بعضی درگذشتگان دیگر هم یادی کرده است.